Nghề dệt thổ cẩm của người
Thái ở Sơn La
Đến Sơn La du khách sẽ có
dịp được thưởng thức những
đặc sản nổi tiếng vùng sơn
cước như cơm lam, rượu cần,
múa xoè... và không thể
không nhắc tới những bộ váy
áo thổ cẩm được các cô gái
Thái xinh đẹp dệt thủ công...
Phụ nữ Thái ở Sơn La rất
khéo tay trong việc dệt thổ
cẩm. Đến nơi nào ở Sơn La
bạn cũng dễ dàng tìm thấy
một chiếc khung cửi dệt vải
thổ cẩm. Các cô gái Thái
trước khi về nhà chồng phải
biết dệt thổ cẩm và thêu
thùa, vì họ phải tự tay làm
tặng bố mẹ chồng một bộ chăn
đệm, trong đó có một chiếc
khăn Piêu tặng mẹ chồng.
Người Thái coi những sản
phẩm dệt thổ cẩm là một phần
trong đời sống vật chất và
tinh thần của mình.
Ở bản Thèn Luông, Yên Châu,
Sơn La, du khách có dịp
chiêm ngưỡng những chồng
chăn đệm sặc sỡ, trang trí
bằng thổ cẩm được dệt hoàn
toàn bằng tay nên độ chặt,
lỏng, mềm, cứng của sản phẩm
đều có thể theo ý muốn của
người làm ra nó. Họ có thể
dệt nên những miếng thổ cẩm
để trang trí cho từng loại
sản phẩm mà họ cần. Cầm trên
tay mảnh vải thổ cẩm bạn sẽ
cảm nhận được màu xanh của
cây cối, màu vàng, trắng,
hồng, đỏ của hoa rừng, màu
vàng rực rỡ của ánh nắng mặt
trời. Những đường nét hoa
văn trên mảnh vải thổ cẩm
thể hiện nét đẹp tâm hồn của
người phụ nữ Thái Sơn La.
Tính cách và tuổi tác được
thể hiện rất rõ trên những
sản phẩm thổ cẩm của người
Thái. Với những cô gái Thái
đang yêu thì không thể giấu
nổi tình cảm của mình bằng
những gam màu sáng chủ đạo.
Còn những người phụ nữ lớn
tuổi thì thiên về những gam
màu trầm, với những đường
nét rắn rỏi.
Nghề dệt thổ cẩm của người
Thái Sơn La đã có từ rất lâu
đời. Trước đây, khi kinh tế
chưa phát triển, sản phẩm
thổ cẩm được làm ra chủ yếu
để phục vụ nhu cầu trong gia
đình, làm của hồi môn khi
con gái về nhà chồng. Ngày
nay, sản phẩm thổ cẩm đã có
mặt trên thị trường, thậm
chí còn được người tiêu dùng
ở các thành phố lớn yêu
thích. Nhưng không phải lúc
nào người tiêu dùng ở thành
phố cũng có thể mua được thổ
cẩm của những người dân tộc,
đặc biệt là của người Thái.
Vì nhiều sản phẩm thổ cẩm
đang bán ở các thành phố
được dệt bằng các thiết bị
công nghiệp nên chất lượng
kém, chỉ dùng một hai lần đã
có hiện tượng xô vải, bạc
màu... Trong khi, thổ cẩm
của người Thái dệt thủ công
dùng đến lúc sờn đường thêu
và hỏng vải nhưng các đường
nét hoa văn vẫn còn đẹp.
Thổ cẩm của người Thái Sơn
La với những hoạ tiết hoa
văn phong phú, độc đáo đã
chiếm được cảm tình của
nhiều du khách trong nước và
quốc tế. Nhưng hiện nay, Sơn
La chưa có những làng chuyên
dệt thổ cẩm, vì vậy, sản
xuất manh mún, tự phát nên
nhiều sản phẩm tạo ra chưa
phù hợp với thị hiếu của du
khách. Để thổ cẩm trở thành
sản phẩm du lịch phục vụ du
khách, Sơn La cần tìm ra
hướng đi mới bằng việc đầu
tư có hiệu quả vào trang
thiết bị sản xuất, thay đổi
mẫu mã sản phẩm, tạo cơ hội
cho các gia đình, làng bản
có nghề truyền thống được
tham gia các hội chợ nhằm
tìm hiểu nhu cầu thị trường,
thị hiếu tiêu dùng, cho ra
đời những sản phẩm thích
hợp.
Có thể nói, giữ được nghề
dệt thổ cẩm là giữ được
những nét văn hoá cổ truyền
của người Thái. Nếu biết kết
hợp giữa tính dân tộc và
tính hiện đại thì nghề dệt
thổ cẩm của người Thái Sơn
La sẽ tạo được những mặt
hàng kinh tế có giá trị trên
thị trường.
|