Tuyến đường đẹp nhất huyện Mường Khương

Chúng tôi tới xã Lùng Khấu Nhin, tìm gặp ông Tráng Khái Hòa, nguyên cán bộ Phòng Giao thông - Thủy lợi huyện Mường Khương (nay là Phòng Kinh tế hạ tầng), người trước đây từng trực tiếp giám sát thi công tuyến đường này. Câu chuyện về tuyến đường từ những năm 1980 hiện lên trong trí nhớ ông Hòa như đường trong lòng bàn tay vậy. Chỉ về phía con đèo uốn lượn xa xa, ông Hòa hãnh diện: “Hùng vĩ lắm, nó đáng sánh ngang với “ngũ đại đèo” miền Tây Bắc đấy”. Tôi hiểu 5 con đèo mà ông Hòa nhắc tới ở đây là đèo Mã Pí Lèng (Hà Giang), đèo Pha Đin (Điện Biên), đèo Khau Co, đèo Ô Quý Hồ (Lào Cai) và đèo Cả (Phú Yên).

 

Câu chuyện của ông Hòa bắt đầu bằng hình ảnh những năm tháng bạt núi, san rừng để mở tuyến đường chiến lược. Qua ông Hòa, chúng tôi được biết thêm rằng bậc cao niên các dân tộc trong toàn huyện nay ở độ tuổi 60, 70 tuổi hầu như đã từng là dân công mở tuyến đường này. Họ đã từng trải qua những ngày cơm độn sắn, muối vừng cùng Trung đoàn Công binh 879 và hơn 200 thanh niên xung phong là người tỉnh Hà Nam Ninh xẻ đá, bạt rừng thông tuyến. Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, phương tiện mở đường chủ yếu bằng đôi tay cầm cuốc, xẻng và họ đã ròng rã hơn 4 năm để biến con đường mòn thành tuyến giao thông chiến lược.

 

Trước khi được nâng cấp cách đây vài năm, tuyến đường này vốn để lại nhiều hãi hùng cho cánh lái xe lên vùng cao lần đầu. Trong lời kể của ông Hòa có câu chuyện vào năm 1993, một tài xế của cơ quan cấp bộ chở thủ trưởng lên công tác tại xã Cao Sơn đã bàng hoàng: “Tôi từng là lái xe Trường Sơn, đi trên nhiều tuyến đường khó của nước bạn Lào, đã đi khắp các cung đường Tây Bắc, nhưng chưa từng thấy tuyến đường nào khó đi như Hoàng Liên Sơn 2”.

 

Gần đây, nhờ có sự đầu tư của Nhà nước, tuyến đường mới được trải nhựa êm ả, nâng bánh những đoàn xe ngược xuôi. Đoạn đèo kỳ vĩ mà chúng tôi nhắc tới được bắt đầu từ thủy điện Cốc Ly, đường bám theo sườn núi đá chênh vênh kéo dài đến thôn Cán Cấu, xã Tả Thàng. Đẹp nhất là đoạn đường vượt qua rừng chè Shan của thôn Xì Khà Lá (Tả Thàng) và qua rừng Khỉ (xã La Pan Tẩn), nơi có đỉnh núi cao nhất của Mường Khương quanh năm mây phủ. Phía dưới là vực sâu thăm thẳm có dòng sông Chảy xanh ngắt.

 

Đường đèo có đoạn chạy song song với thượng nguồn dòng sông Chảy. Trên đỉnh đèo, các mùa trong năm là cả biển sương đặc quánh, dù là giữa mùa hè, ôtô bật đèn vàng cũng không thể chạy nhanh. Trong mùa đông tháng giá, chỉ số nhiệt độ trên Bãi Bằng (đỉnh đèo) luôn có nền nhiệt tương đương khu du lịch Sa Pa. Nhưng ngày đông hiếm hoi, khi mặt trời ló rạng, biển sương trắng được chia tách một phần trên cao, phần còn lại ùa xuống sông Chảy. Từng đoạn đường đèo nhờ đó lộ dần ra, phía dưới là sông Chảy cuồn cuộn đưa phù sa về xuôi. Cũng từ đây, ta có thể nhìn thấy rõ đập thủy điện Cốc Ly, trên mặt hồ thủy điện là những con thuyền đánh cá và thuyền du lịch đưa khách ngắm cảnh sông nước.

 

Tuyến đường hiện đang được nâng cấp mở rộng, dự kiến trong năm 2014 sẽ hoàn thành. Khó khăn trên tuyến đường sẽ dần qua đi thành ký ức. Tết đến, xuân về, bên sườn đồi, dưới thung sâu là màu xanh của những rừng mận, rừng đào khoe sắc, là những dải dã quỳ vàng rực như hàng nghìn ông mặt trời thắp sáng trong màn sương. Đứng trước khung cảnh tuyệt đẹp của con đường lòng tôi thầm nghĩ: Nếu có cuộc bình chọn về con đường đẹp nhất Việt Nam thì tôi sẽ bỏ lá phiếu cho tuyến đường này.